Replacement of Persian Simorgh (Roc) as the Medical Sign instead of Latin Snake

Document Type : Belletristic Article

Author

1 Addiction Research Centre, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2 Division of Basic Medical Sciences, Academy of Sciences of Islamic Republic of Iran, Tehran, Iran


تاریخ پزشکی پر از رمز و افتخار و امید است. در اساطیر یونانی الهه‌ی هایجین که در مجسمه‌های باستانی یونان ماری در دست دارد پزشکی را از اجداد خود و از الهه «زئوس»آموخت. وجود مار در آرم‌های پزشکی امروز نیز میراث آن زمان است. اما در تاریخ کهن ایران و بر اساس شاهنامه، «جمشید» پزشکی را آموخت و زندگی را عطرآگین کرد. در قلمرو فرهنگی برای حمایت از جامعه پزشکی، توجه به پیشینه غنی این حرفه در ایران نقش محوری دارد.

در 5 سال گذشته با هدف تقویت معرفت ملی پزشکی اقدامات گسترده‌ای انجام شده است. در این رابطه می‌توان به: (1) طراحی طرح تحقیقاتی شماره 89500 مورخ 6/9/89 با موضوع آموزه‌های پزشکی در ایران (دفتر اول شاهنامه) و در قالب کرسی‌های آزاداندیشی (که به تأیید دانشگاه علوم پزشکی مشهد رسید)، (2) برگزاری جلسات متعدد میان استادان محترم قطب علمی ادبیات از دانشگاه فردوسی مشهد آقای دکتر محمد جعفر یاحقی، آقای دکتر محمدرضا راشد، خانم دکتر مهدخت پورخالقی چترودی و آقای دکتر سید حسین فاطمی با دکتر رضا افشاری، (3) اجرایی‌شدن برنامه عملیاتی تهیه‌شده با همکاری سه نفر از همکاران کارشناسی ارشد ادبیات (خانم محبوبه علی حوری، خانم فاطمه ماه‌وان و خانم فاطمه کریمی) با فیش‌برداری از مداخل موضوعی تأییدشده و (4) انتشار یافته‌ها در قالب کتاب "آموزش پزشکی بر اساس شاهنامه؛ نیک آموز پزشکی" با شماره اثر 249 دانشگاه علوم پزشکی مشهد (شابک:978-600-6331-40-9) به صورت تألیف دانشگاهی نوشته دکتر رضا افشاری و دکتر محمد جعفر یاحقی در بهار سال 1391 (اثر مشترک 4 بخش: دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مرکز مطالعات توسعه آموزش پزشکی، قطب علمی فردوسی‌شناسی و ادبیات خراسان و فرهنگسرای فردوسی) اشاره نمود.

در مقدمه این کتاب، متن اصلی و نیز در پشت جلد کتاب آورده شده است:

" در شاهنامه سیمرغ به حق بر مسند پزشکی نشسته است، می پرورد، حمایت می کند، اندرز می دهد، دارو تجویز می‌کند، زخم‌ها را درمان می کند، از هوش می‌برد، می‌شکافد، جراحی می‌کند، می دوزد و ... کاش این نوشتار، پیش‌درآمدی باشد بر جایگزینی سیمرغ پارسی به عنوان نشان پزشکی به جای مار پیچیده لاتینی، ان شاء الله"

در جریان نگارش این کتاب، با هماهنگی هنرمندان برجسته طرح‌های سیمرغ بازبینی و مطابق با فرهنگ ایرانی، تاریخ شاهنامه و تاریخ ایران، سیمرغی طراحی گردید که بتواند جایگزین لگوی رایج پزشکی در کشور باشد. دراین طرح به عنوان مثال پرهای دم به صورت تیغ جراحی آورده شده است و همچنین به جای جام زهر یونانی جام باستانی ایرانی جایگزین شده است.